Derheqa h’alê Þengalêda
Ij gilîyê doktor Ÿmîyê “ewê k’arê xwe dikir her’e t’emamîya göndê vik-valye li ce’nûba ç’îyê û vîdêoh’esavdarîyê cîwarke. Qömandarê ordîya Îraqê got, wekî îzna wê dane, lê dest qezîya koronavîrûsê ew mecbûrbû mala H’ösen Bercîs, Möxt’ar û birê wîda, ê kö van xlazîya hatîye köþtinê, bimîne.
Çaxê ew çû li neh’îya K’oçoye cînar, wekî çend þikila ij mexber seva k’itêva mine ÿlêktronyê bik’þîne, Mahêr ber dêrî r’iya min girt, lê Nayêf Casoyê ze’vê Möxt’ar alî wê kir her’e.
Doktor Ÿmî mecbûrbû boy çûyîna li K’oço sozê çêkirina meydana zar’a bide.
H’etta jinê ij K’oço t’ev wê bi avtomaþînê çûn. Ew gele cara çûbû K’oço û wira bêy ÿlêktrîkîyê t’ev merivê zêndîmayîye ij K’oço çend h’evtya bijî, û vê carênexwstin bihêlin ez her’im.
Jina got: “Em nikarin mêrê xwer’a xeverdin. Ew gör’a me nakin”. Jinê ÿzdîya k’engê wê töriþkin û bêt’aqetvin? Ewê ew pirs li ÿlê kir.
Doktor Ÿmî isa jî serda zêdedike, wekî “göndê ÿzdîaye din vala û seva e’mir bêkêr dimînin. Min dikarbû ferezî fotoþikil û vîdêoyê xweye wan gönda parva cîwarkira. Ew cûr’ekî têne ber ç’e’va, ew diha wêrankirîne û gemalêda mane. Çend mal T’al-Kassabêda, nav wê Nayêf Casoyê ij K’oço, dijîn. Çend mal paþda veger’yane li göndê Soldagê. T’eþkîleta mîgrasîaêye ort’emiletîyê soz dide sûtal, k’elexfê malê 8 gönda t’emizke û malê döot’axê seva her maleke paþdahatî avake, wekî e’mir sêrîda destpêkin. Hila hê tiþtedestpênûbye. Ew navê p’naber û cîgöhastîya berevdikin. Ew gönd vik-valane û binxeleq t’êrênakin: T’al bant, Gîrzêrîk, R’ambûsî, Qat’anîya (T’al Ÿzêr), Sîba Þêx Xidir, Sk’înîya û ê din gönd û neh’îyê ne mezinin. Par ez li Möxt’ar T’alya Îzêêr qesidîm, ê kö malêva paþda vegr’yaye. Ew wira t’ev r’ezedilvanê ÊP’G jîye (3 r’oja), ê kö ÿlêktrogênêrator p’êþk’êþî wî kirine. Ewî got, wekî kanîya ÿlêktrîkê t’ine, wekî piþta gele meriva bigrin. Ez nizanim, ew hila hê wirin”.
Endamê ÿlêye cahil ordîêda
“Van çend salê xilazîyê min çend cara dîna xwe daye cahilê ÿzdîya, ê kö çend cara ij binp’areke ÊP’G (Sûrîayê t’emsîldike) derbazî binp’areke din, YBÞ, Haþd aþ-Þaabîyê, ordîya Îraqê û polîsîa Îraqê bûne. Ew hila hê aylixa mehê bi çapa 300 dolara diger’in. Ÿp’êce hindik tiþtê van binp’araye t’ev xwep’êþk’êþkirinê heye, wekî miqatî Þengalêvin.
F’K’P’ (ij T’irkîaê) ij Þengalê çûne, lê gilî derheqa vegöhastinêdaye. FK’P’ ÊP’G (mêr) û YR’J (jin) li Sûrîayê te’lîmkirine. ÊP’G bal YBÞ-ê li Þengalê dihate te’lîmkirinê. Ez seva van mêrê cahil û isa jî hine jina h’eyecandivim.
H’evtya derbazbûyî wexta k’êfa li Solagê (ne dûrî þeherê Þengalê), 20 YbÞ bi ç’ek-r’ih’ala r’ex meva derbazbûn û hine te’lîmkirin derbazkirin. Paþê ew paþda veger’yan û ç’ek-r’ih’alava banzdane nav avê, dik’enîn û dir’eqisîn. Ij wana dödö bi sîlih’a sekinîbûn. Ez fikirîm, wekî mînanî zar’a þadivin. Mek’t’îv, xevat, paþwextîya wan t’inene. Ew welatê germda dizêrin, wekî Þengalê ij DE’ÎÞ-ê xweykin. Ez dixwezim bêjme wan malîava. Ew, hilbet, tirsk’ar nînin, ew þer’vanê bona azayê û serbestîyêne”.
Semt’girîya ordîya Îraqê û t’esîra wê ser t’opraxa Þengalêye h’öcetê- ordî û polîsîya Îraqê her dera bawerbike her k’ûçekê û þeherê Þengalê, dest belqîtkê ya t’exmînkirinêye. Ez difikrim, ij wana yek belqîtkê e’seyî wê bîne li Þengalê, çimkî ew her dö h’evtya carekê fitilê didine xwe. Bi fikira min, dak’ötana Beg’dayê ya zûtirekêye, wekî bêne bawerkirinê, Beg’da goveka Þngalêye h’öcetê bin qolê xweda xweydike. Ne gelek ij ordîyê û h’etta polîsîayê- ÿzdîne û Þengalê yan neh’îêda dijîn. Meriv t’omerî difikirin, wekî ordîya Îraqê wê t’erka meqamê xwe nede, h’erke ÿrîþkin. Þengalêda isa jî ÿzdî hene, ê kö ij P’êþmerga hila hê aylixê distînin, lê li vira dijîn, wekî K’ördistan bikarve Þengalêda r’ök’ön bistîne. Ew ç’ekê xwenakin. Hinek isa jî aylixê ij Firqa k’ördaye dêmokratîyê (k’îjan K’ördistanêda fir’qa h’ökömkirinêye) aylixê distînin. Wana xwexa gote min. P’ere wan lazimin, wekî neferê xwe xweykin.
Heyder Þaþo h’etanî niha þtab-mezîla xwe merk’eza þeherê Þengalêda xweydike. Ew t’ö niqitkê miqatbûn-belgeya yan qerewiltîyê delalet nakin, lê ew hazirin miqatî Þengalêvin.
Pêr’a jî hine meriv çadirgehê K’ördistaêda çadirada ewqasî westyane, wekî hazirin paþda veger’ne li göndê xweye vik-vala, mesele, T’al Banat, h’etta bi t’inebûna bêqezîabûnê, lê ew nikarin bêy binxeleqa û alîk’arîya p’eretî wê yekê bikin.
YBÞ pêþdanîna 1000 dolara li her malekê kir, k’îjan dixweze veger’e li Þengalê. Hangava pey wê yekêr’a, çaxê hine mala ev pêþdanîn qebûlkir, Firqa k’ördaye dêmokratîyê li Kördistanê kir xörek û ardimîyê bide ÿzdîya, wekî derk’eve miqabilî t’esîra YBÞ. Eva lîstike t’ev e’mrê meriva. H’ökömet dikare îznê bide xwe p’era bide t’emamîya mala, wekî paþda veger’ne li Þengalê, lê h’ökömet naxweze ardimîyê bide. H’ökömetê ecnebî têne li vira. H’ökömeta Beg’dayê grantê bi çapa 10 h’ezar dolara daye meriva bona paþdavegr’andina li T’îkrîtê û K’irkûkê, ew, çi kö min bihîstîye. Lê ez vê yekê nikarim êqînkim.
