SocietyTop

Qir’a ermenîya yan Qir’a mezin

Qir’a ermenîya yan Qir’a Mezin, qir’a hindava firqa “Ît’tîhat’ ve t’êrakî”-êye cont’irkaye li maç’a dîwana Qeyserîya osmanîyê sekinîda t’eþkîlkirî, dest k’îjanê salê 1915-1923-a binelîyê wîlayet’ê qeyserîya osmanîyê, nav wê hejmarê- Ermenîstana r’oavêye ermenî t’esmîlî cîr’aqetanditna seranser bûne û hatne t’önekirinê.

​Qir’a ermenîya bi çend qonaxa dihate qedandinê- bêsîlih’kirina e’skerê ermenîya, cîderxistina ermenîaye bijartinê ij neh’îyê r’exsînor, cîr’aqetandin û köþtina ermenîaye seranseer.

T’alêat’, Cemal û Enwerê r’êberê cont’irka, lê isa jî Bêhaêddîn Þak’îmê serk’arê “T’eþkîleta mexsûs”h’esavdivin t’eþkîldarê qir’êye h’îmlî. T’ev qir’a ermenîya qeyserîya osmanîêda qir’ê mexîna û yûnanîyê Pontosê divin. P’ir’anîya macirata ermenîya ij ermenîyê ij qeyserîya osmanîyê  firaribûyî û Qir’a mezin dîtî pêþda hatîye.

​Bona  wesifkirina t’önekirina ermenîya Qeyserîya osmanîêda û cihûaye seransere t’opraxê hindava Almanîa nasîstîêda destê zorê zevtkirîda fikira “Qir’” we’dê xweda gendî R’afayêl Lêmkînê e’frandarê fikirê ew pêþda k’iþandîye. Pey Holok’ostêr’a qir’a ermenîya nav t’arîxê bi lêkolînbûna xwe h’esavdive ya döda. Fermana 24-ê meha sala 1915-aye gölanêye t’evayîda nav t’arîxê cara pêþin welatê t’ifaqdar (Brîtanîa Mezin, Fransîa û Qeyserîya Ûr’isêtê) köþtinê ermenîaye seranser wesifkirin çawa “sûck’arî miqabilî mervayê”.

​Gele dewleta û t’eþkîletê ort’emiletîyê Qir’a ermenîya naskirîye. R’esmî Ûrûgvayê cara pêþin sala 1965-a naskirîye. Qir’a cime’ta ermenîya r’esmî van welata- Fransîa, Bêlgîa, Þvêdîa, Latvîa, Qibris,Argêntîna, Kanada, Þvêysarîa, Slovakîya, Çîlî, Îtalîa, Nîdêrland, Ûr’isêt, Yûnanstan, Libnan, Vênêsûêla, Vatîkan, Lêhistan, Ûrûgvay, Bolîvîa, Avstrîa, Lyûk’sêmbûrg, Brazîlîa, Paragvay, t’enqîdkirine û naskirine çawa qir’ angorî heqê ort’emileiî yê- 

​24-ê meha sala 1965-aye nîsanê- wexta pêncîsalîya Qir’ê- R’ewanêda xwepêþdanê t’omerî hatne t’eþkîlkirinê. Dest wan, idî hindava þêwra T’ifaqa Sovêtîêye wezîrada 16-ê meha sala 1965-aye adarê qirara erêbûyî- heykel r’akin, destpêkir sala 1966-a mîaserve. Avakirina heykelê bîranînê sala 1967-a xilazbû, û vekirin 29-ê meha sala 1967-aye çirîa paþin qewimî. Ösûla bîranînê bûye h’eca t’emamîya ermenîya. H’ersal 24-ê meha nîsanê bi seda h’ezara ermenî û ecnebî bilinddivnevira- qedrê bîranîna cangorîyê Qir’a ermenîaye sala 1915-a t’opraxa Qeyserîya osmanîêda h’ökömeta t’irkî mîasmerkirî bigrin.

Дьhа зедә бьдьнә к҆ьвше
Back to top button