Dewletê pêþin weke 6000 sala pêþda dîharbûne, lê ne giþta karibûye h’etanî îro bimînin. Hinek betavebûne, lê ij hineka her t’enê nav mane. Lê isa jî ê isa hene, k’îjana p’evgirêdan t’ev dinîya Qedîm xweykirine. Ermenîstan ij evê xilazîyêye.
Çawa malp’er’a “Rûsskaya sêmêrka”-ê dinvîse, weke 2500 salîya t’arîxa dewleta ermenîya heye, hilbet, ç’e’vkanîyê wê gere diha k’ûr biger’in- p’adþatîya Armê-Þûbrîaêda (berî mîladîyê sedsalîya 12-a), k’îjan angorî t’exmîna Borîs Pîotrovskî, sedsalîyê berî mîladîyêye 7-a û 6-ada wergöhêzî yektîya skyût’ermenî bûye.
Bapwerbike ij sedsalîya berî mîladîyêye 3-a merk’eza e’mrê cime’ta ermenîyaye sîasîyê û medenyetî tê þîgöhastinê li navdeþta Araratê.
Malp’er’ê cedvela xeweda 5 dewlet jî wergirtine- Îran, Misir, Çînstan, Yaponîya, Yûnanstan.