K’ivþkirina Mîladîya Pîrozva girêdayî e’det û xeysetê gele welata û h’etta þeheraye xweþivêt hene.
Bêt’lêhêm
Vira e’yd berî çûyîna r’ojêye ava destpêdive. Felestînêda ferztîya mexsûs didine e’ydê xaçp’arêzîyê. E’rebê meh’emdî gele cara têne Bêt’lêhêmê- seva dîharkirina qedirgirtina xwe li xaçp’arêza. Ser ç’îyayê darê zeyt’ênê, k’îderê dêra Mîladîyas pîroze, r’ê û r’izma bi stiranê destpêdive. Mizgevtêda yekpel çend k’ahîn bi zimanê baþqebaþqe r’ê û r’zmê berdigrin. Bi deha h’ezara meriv dora mizgevtê dicivin.
Aavstrîa
Çar h’evtîya berî e’ydê Avstrîaêda sirîya hatina Mîladîya Pîroz destpaêdive û hîvîdarî- k’ivþkirina e’ydêva girêdayî. Wî çaxî mala bi t’acê mexsûs dixemlînn, ser k’îjanî çar mom têne danînê. Le’da rojîya Mîladîya Pîroze pêþin momek vêdk’eve, wexta ya döda- dö, r’oja le’da sisya- sê mom vêdk’evin, lê berî r’oja Mîladîya Pîrozle’da hatinêye xilazîyê h’erçar mom vêdk’evin.
Ûr’isêt
Ûr’isêtêda zemanê berê Mîladîya Pîroz berî Sala t’eze k’ivþdikirin. T’emamîya h’evtya Mîladîya Pîrozda ser t’exte gere berek’e t xweykirana. E’seyî, nav t’emamîya h’evtê serê h’erêm datanîn ser t’exte, goþtê h’erêm, göþtê k’êvrûþka û köndör berdigirtin, Niha Mîladîya pîroz Ûr’isêtêda 7-ê meha k’anûnaî paþin k’ivþdikin. Çawa berê, isa jî niha sivêzû qebûlbûyîye malêva her’ne dêrê, lê ÿvarê dicivin û k’atê Mîladîa pîroz- ij kölîyê ceh hazirkirî, dixön. Vê r’ojê îzin t’ine xevata giran û qilêr bikin, deynê xwe paþda veger’înin. Berê r’oja Mîladîya pîroz Ûr’isêtêda qebûlkirîbû k’incê t’eze xwekin.
Anglîa
Anglîaêda giþta ze’ftir pey e’rf-e’deta diçin. K’êlm-bimbarekpîrozkirina p’ajþa p’areke Mîladîya pîroze hereferze, wekî ew hangava pey þîva e’ydêr’a dihinêre. Vira h’etanî berevbûna dora t’exte t’emamîya malêva diçne dêrê. Anglîaêda Mîladîa pîroz r’ast e’ydeke malêye. Wê r’ojê t’emam mala bavêda dicivin, p’êþk’êþa p’êþk’êþî hevdö dikin û fotoþiklnê malê ber ç’e’vê xwe didine derbazkirinê. Cûr’cûr’a bi soûsa fer’engîyê pûdîng h’esavdive cûr’ê xörekî e’detî. Lê wê r’ojê her t’enê çayê yan konyakê vedxön. Anglîaêda xemla t’extê Mîladîya pîroz h’esavdive tort’a e’ydê. Vira qebûlbûyîye malê bi ç’iqlê strî bixemlînin, k’îjan h’alxweþîyê, r’emzîdike, û bi ç’agoma sipî, k’îjan h’esavdive mêvandostî û beranîn.
Argêntîna
Argêntînaêda jî Mîladîya pîroz e’yda malêye. Çawa qanûn, t’emamîya neferê malê mala ij wana yekîda dicivin, û ÿvarê seh’eta 22-a dora t’exte r’ûdinên. Seh’eta 24-a þerava sêva yan þampayn bi cûr’ê heytehol vedve, degme cahil t’eqînoka dit’eqînin. Hinek diçne dêrê-meth’ û sena. Ÿnsalda rûsa e’detî ser t’ex’tê mîladîa pîroze, k’îjan mînanî zeyt’ûnêye û bi çi binelîyê Argêntînayê k’öbardivin.
Ermenîstan
Dêra ermenî qeydê qedîmr’a amin maye û r’oja mîladîya Î’ysa p’êxember 6-ê meha k’anûna paþin k’ivþdike. Wê rojê dêra Erîmenî isa jî r’oja h’elalbûna Î’ysa p’êxember k’ivþdike. R’okê berî Mîladîya pîroz döa’ tê kirinê, k’îjan tê navkirinê döakirina nûrê. Wê r’ojê xwedênas dêrêda þimayê vêdxin û t’ev xwe divne mal- seva r’onkayîkirina wê û kirina k’arê xwe li e’yda Mîladîya pîroz. R’ojtira dinnê- siva 6-ê meha k’anûna paþin döa’ Mîladîya pîroz tê bergirtinê. Pey kîjanêr’a rizma h’elalkirina Î’ysa p’êxembier û h’elalkirina avê tê. E’detî vê r’ojê ser t’extê malê ermenî p’elawa birinc, k’iþmîþa, me’sî û þerava sor têne bergirtinê.
Fransîa
Wexta Mîladîya pîroz firansiz gendî qewmandinê didine k’ivþê, a lema her dera- mala, k’ûçada û wekî din dîmena mîladîya Î’ysa p’êxembere- bi tîtkê ç’ûk, bi afir’ê, bi meleka. Van tîtiika vira navdikin santos.
Almanîap
Angorî e’detê qedîm, 11-ê meha 11-a, seh’eta 11-a derbaz 11 deqe Almanîaêda e’yda Mîladîya pîroz destipêdive, k’îjan e’yane çawa “fesla salêye pênca”. Ger’ê þeherada bazar têne t’eþkîlbûnê, k’îderê
bi h’ezara meriv dicivin. Ew hevdö h’emêzdikin, glîntvêyna germ vedixön, dir’eqisin û distirên. Almanîaêda qebûlbûyîye “Steyrka Mîladîya pîroz” p’êþk’êþkin. Sed sala pêþda ev hêþnayî ij Mêk’sîkayê hatîye anînnê: Ûr’isêtêda ew tê navkiritnnê þîrê göhdirêja. Delîva xevtandina r’astda ser belgê Mîladîya pîrozî k’esk t’acika sore vekirî yan gölr’engî weraq dide, k’îjan sîeyrkê tîne bîr. Isa jî sêbelgê nav k’axda p’êþk’êþdikin- çawa nîþana bextewarîyê.
Yûnanstan
R’aste, Yûnanstan welatê ortodok’se, lê Mîladîya pîroz t’ev dinîya r’oavayê k’ivþdike- 25-ê meha k’anûna pêþin. Ew her malekêda tê k’ivþkirinê, govekê malêda. Dara merxê tê xemilandinê, mêwaynê baþqe-baþqe, gûza, k’iþmîþa û tiþtê din datînne ser t’exte. Lê cîyê sereke ser t’exte ê cûr’cûr’êye. E’detî, wexta Mîladîya pîroz vira k’inca, k’itêva, hûrmûrê debê, cema ferezî bi p’agêtê, û hilbet tîtika seva zar’a p’êþk’êþdikin.
WAY
WAY-da Mîladîya pîroiz e’yda diha ferze, ne kö Sala t’eze. Mîladîa pîroz vira 25-ê meha k’anûna pêþin didine k’ivþê. Van r’oja mal û k’ûçê WAY bi xemlê r’emzîkirina Mîladîya pîroz, bi r’onkayê têne xemilandinê, Santa-klaûs k’ûça û malava diger’e, p’êþk’êþa p’areveyî zar’a dike. P’ara t’extê Mîladîya WAY-ye pîroze e’ydîye bêp’ar cûr’cûr’a sorkirîye. We miqala bi sernivîsara: “Welatê baþqe-baþqeda Mîladîya Pîroz çawa k’ivþdikin” bihîst
