“Ermenîhabêr.am” pirsqisa h’emtêk’sta serr’astkirina eleqetê Ermenîstan-T’irkîada mîaserdike- derheqa dîharbûna pirsa K’omköjîya ermenîya û vekirina sînorê Ermenîstan-T’irkîaye îht’îmale van xilazîya hindava qölixçîyê dîwanîda sewtbûnêda.
Govekê vê pirsqisêda Arîs Naliciyê miqalenivîsaê kovara “Art’tgerçek”-ê e’rmenîyê polsê cava pirsê me daye.
PIRS- Govekê pêvajoya serr’astkirina eleqetê navbera Ermenîstanê û T’irkîaêda destpêbûyîda, alî dötîretîyê derheqa K’omköjîya ermenîyaye mewcûdda çi cûr’eyî wê bikarvin safîkin? Tö çi difikirî?
CAV- Ez nafikirim, wekî dötîretîyê dora vê pirsê wê îh’t’îmalve safîkin. Wê r’ewþêda, çaxê T’irkîa didûmîne sîasîya înk’arkirinê bimeþîne, îht’îmal nîne derheqa safîkirinekêda xeverdin. Lê înk’arkirin pêvajoya serr’astkirina eleqetê T’irkîa-Ermenîstan dereke dine. Pêvajoya serr’astkirina xilazîyêda herdö dewlet jî dicêr’bînin pirsê t’arîxî bavêjne derva û qey tê bêjî- vê pirsêda ser ya xwene. Axirsongî, h’erke h’etta dö welatê cînar, yan dijminin, sînor îht’îmale veve û vekirî bimîne
Nenihêr’î pirsþgirêkê navbera T’irkîayê û Yûnanstanêda bi sala dik’þînin- navbera herdö welatada eleqetê sîasîyê mewcûdin. Bi hatina serwêrîbûnê bi vê meselê, em dikarin bêne ser wê fikirê, wekî vê gavê pêvajoya serr’astkirinêda pirsa k’omköjîyê li e’ne’nekirinê danî nîne. Lêbelê, h’erke r’oj bê û T’irkîa bixweze hevr’axeverdana bidûmîne, yan h’evsa xwe bike, ewê e’seyî pirsa k’omköjîyêva wê girêde
PIRS- T’exmîna te, sîasîya hindava T’irkîayêda nisbetî macirata ermenî meþandî çi cûr’eyî wê bike ser pêvajoya serr’astkirinê?
CAV-R’astîyê eva dide k’ivþê, wekî T’irkîa eleqetê xwe t’ev Ermenîstana cînar û maciratê cödadike. T’irkîa, bi zûrbûna ser t’ivdîra qanûnê, k’îjan k’omköjîyêva tê girêdanê, dixweze bide xanê, wekî macirat xeleqa r’êvanþîstîyêye. Lêbelê, þer’k’arîya ermenîyê maciratê vê yekê wê betalneke. Pêvajoya serr’astkirinêda dilqê maciratêyî diha bi sebir gere heve. Axir-oxir pêvajo navbera dö dewletada pêþda diçe. Byûrokratîya wan dewleta û cûr’ê þöxölê wan hene. Lê macirat cime’te. Ez pirsa k’omköjîyêda cime’t û dewleta ermenîyav hevdö cödadikim. Dewlet haceteke, lê cime’t- mewcûdî. Divek hinek minr’a qayîlenevin, lê bi t’exmîna min- dewleta Ermenîstan heye, wekî miqatî k’ara cime’ta ermenîyave. Ew (dewleta Ermenîstan) t’ev welatê cînar gere eleqeta erêke, h’etta, h’erke evî xilazîyê dijmine. Alîyê dinêva, macirat, k’îjan Ermenîstanê h’esavdike çawa dewlet, diha gele binelîyê wêye ermenî hene, ne kö eva xilazîyê. H’erke îro dinîaêda 11 mîlîon ermenî dijîn, her t’enê 3 mîlîon Ermenîstanêda dijîn. Macirat jî vê yekê serwextdive, û gere çawa ösûla serdewlet e’melbike. Eva jî wê yekê wê t’eþhîrke, wekî de’wa maciratêye naskirina k’omköjîyê nêzîkî aqila û qanûnîye.
Lewleta t’irkî, k’îjan pêvajoya serr’astkirinêda dikare cödakirina vî cûr’eyî bike, diha hêsa wê pêþda her’e. Vê yekê isa jî sîasîya T’irkîyayê ze’f baþ zane. Lê ew ewqasî divîne û serwex’tdive, çiqasî eva xilazîyê dixweze. Axirsongî, h’erke pêvajo þerpezeve, ewê r’ûyê T’irkîyayêdave.
PIRS-2023-a Ermenîstan û T’irkîa ser derecê herebilind derheqa vekirina sînorda xeverdidin. Îht’îmale, wekî îsal vekirina sînorva girêdayî göhastinek bive?
CAV-T’irkîa vê demê pêvajoya bijartinadaye. R’astîyê vê pêvajoyêda her e’melekî hindava h’ökömeta Erdog’nda mîaserbûyî mîrat’e, k’îjanê h’ökömeta dinêr’a bimîne. Bi fikra min, pêvajoya vekirina sînor dikare isa jî bêy h’ökömetê pêþdaçûyînê têbinivîse, çaxê pêvajoyê byûrokratîyê xilazvin. Yanî, ewê dewlet û byûrokratîya dikarin mîaserkin. Lêbelê, ew, wekî T’irkîa çiqasî e’lametîyê xweda sadiqe, emê pey bijartinê 14-ê meha gölanê bûyînêr’a bivînin. Çimkî, h’erke sînorê veve, dêmek hindava sedrê t ‘ezebijartîda wê veve.
2.Vîktor R’aêvskî: “T’erkdayîna ij pêvjoya naskirina k’omköjîyê t’önekirina xwexwetîya cime’ta ermenîyaye”
“Miþlaqê navbera sîasîyê Qeyserîya osmanîyê û T’irkîya îro û Adrbêcanêye mejþandîda h’esavdivin ê ÿp’êce h’îmbûyî”.
