Îro 9’ê Gulanê cejna Serkeftinê cejne ku tê wateya bidawîbûna şerê qirker ku bi milyonan leşker û sivîl jiyana xwe ji dest dane, roja rizgariya ji faşîzmê ye. Di dema Êzdî – Mêrxas Şerê Weteniyêyî Mezind de zêdeyî 60 mîlyon mirov mirin ku zêdeyî 26 mîlyon ji aliyê Sowyetan ve hatin.
Bi hezaran Êzidî jî li aliyê Yekîtiya Sowyetan têkoşiyan. 30 hezar Êzidî di nava artêşa USSR-ê de hatin seferberkirin. Ji 10 hezarî zêdetir xelat û xelatên leşkerî hatin dayîn.
Bê guman mijar bû ku Êzîdî welatê ku bi salan berê ji welatê xwe koç kirine biparêzin. Di serjimartina sala 1926’an de 14.523 Êzidiyên li USSR-ê hebûn, Kurd nehesibandin. Êzidî li ser axa Ermenîstan, Gurcistan û Rûsyayê dijiyan û hatin qeydkirin.
Di nava şervanên Êzidî de hem efser hem jî leşkerên ji rêzê yên di nava yekîneyên hêzên çekdar ên SSCB de wezîfe dikirin jî hebûn. Di şerên Êzdiyan de di parastina Moskowê de cih girt, di azadkirina Lenîngrad, Stalîngrad, Kafkasya, Kirimê, Varşova, Budapeşte, Viyana, di xaçerêya Oderê de û di şerê Berlînê de cih girt. Piştre galaksiyeke rewşenbîran ji hejmara wan derket, ku hemû Êzidî pê serbilind in.
