Zûtirekê bilêtê dêrmên ne kö ser k’ag’ezê wê bêne nivîsarê, lê- bi þaxê ÿlêktronîyê. Qonaxa pêþinda göhastinê bona e’k’sîbîotîka û dermanave, k’îjan hindava dewletêda bêheq yan bi þertê imt’îyaz têne dayînê. Ç’e’vnihêr’îne, wekî bi vî cûr’eyî çawa pêvajoyê hêsa û lezve, isa jî göhastinê diha k’ardarve. Ösûla ÿlêktronîyê mecalê wê bide dîna xwe bidnê- doxtir e’k’sîbîotîkê heq k’ivþdike, yan na?, yan dermanxanêda berî firotana wê bilêta dêrmên tê xwestinê? Lê wekî þaþ xevtandina e’k’sîbîotîka dikare encamê paþdaveneger’andinê pêþda bîne, p’êþezan zûva e’þiratîyê didin, çimkî belqîtk nisbetî wan dermana meh’kemîyê p’eydadikin- bi çetinkirina qenckirina nexweþîyê. Înk’arnave, wekî qenckirina bi e’k’sîbîotîka paþwextîyê xölese wê îht’îm al nînve. Pirsgirêk dest h’embelqîtka xilazîyê diha tûjbûye.
NAÎRA STÊP’ANYAN- Doxtira merk’eza wezareta CE-êye sag’lemîxweykirinêye nexweþîyê înfêksîone miltîyêye sereke- Wexta h’embelqîtka nexweþîya koronavîrûsîyê em bûne þe’dê diyardê ÿp’êce absûrd, çaxê pasîênt idî h’alê ÿp’êce giranda li qenckirina nexweþxanê dihatne qebûlkirinê- þertê stasîonarda stendina qencbûnê, û wana þertê malêda idî t’emamîya e’k’sîbîotîkê îht’îmal bi k’omê wan stendibûn- h’eylo e’k’sîbîotîkê r’êzêrvîyê, hatina k’ivþkirina k’îjanaye îzindayînê her t’enê þertê hospîtalîyêda hene. Û þertê nexweþxanêda me idî nizanbû- nav k’îjan e’k’sîbîotîka bijartinê bikin.
Delîvê hemanda lazmayî pêþda tê nisbetî e’k’sîbîotîka bi h’esîndarî îzger’îyê bikin- seva qirarkirina dermanê h’ökömkirinê. Lê ew dikare çendekî bik’þîne- bi paþdaÿxistina qenckirinê. E’k’sîbîotîk miqabilî nexweþîya ne kö bi belqîtkê û ne kö bi belqîtê destpêbûyîye. Lê gele cara bêy saxtîkirina xûnê dermanê wê k’omê hima wexta nexweþîyê belqîtkê têne xevtandinê.
CE-êda, belê, k’ivþkirina dermanê e’k’sîbaktêrîal serr’astbûyî nîne, k’îjan bi wê qezîyayê avise, wekî çend sala þönda, zar’ê me, h’erke ferezî destê wan h’er’iþîve û birîna wane înfêksbûyîye dereca döda heve, îht’îmale em nikarvin zar’ê xwer’a dermanê e’k’sîbaktêrîal k’ivþkin, çimkî ew dermanê kêrhatî nînvin, k’ardarîya wanê t’ineve. Destpbûna h’embelqîtka kovîdêda, çaxê k’ivþkirinê e’k’sîbîotîkaye h’ecimfire û levpiç’ikî destpêbibûn, Merk’eza nexweþîyê înfêksîone miletîyê nimûnê ij 500 pasîênta hildayî saxtîkirîye û safîkirîye, meh’kemîya 80%-î nisbetî e’k’sîbîotîkê k’îlerî, cöda gotî Azîtromîsîna gelekava e’yan heye.
Yanî- azîtromîsînê idî h’ököm ser 80%-ê 500 pasîênta nehiþta, lê azîtromîsîn h’esavdive e’k’sîbîotîka k’îlerî. Pêþtirî k’ivþkirina doxtire ne cîda, xweqenckirin jî nav me diyarda bi firetî belabûyîye. e’k’sîbîotîk dermanxanada îro jî gere bi bilêtê dermana bêne firotanê, hima em bêjin bi þaxê k’ag’ezê jî. Lê carna pirsa bilêta dêrmên jî nakin. Me jî cêr’iband em bêy bilêta dêrmên e’k’sîbîotîka bik’ir’in. Safîbû, ew qet ne çetine. Wekî vê demê bi h’esaê firotana e’k’sîbîotîka miqatbûn nîvcîye, isa jî dewsgirtîyê wezîrê sag’lemîxweykirinê erêdike.
ARTAK CÛMAYAN- dewsgirtîyîê wezîra CE-êye sag’lemîxweykirinê- Me isa jî+t’emamîya wan têberdana dîtin- bilêtê dermanava girêdayî, qonaxa k’ivþkirina- xazma e’k’sîbîotîkê k’ovîdêda, û me isa jî dît, wekî ew têberdan h’eyf ij alîyê ne kö t’enê îdarê sag’lemîxweykirinê, h’eta isa jî xevatçîyê dermanxana divin û miqatbûn sistbû û meriva bi e’k’sîbîotîkê p’ir’cûr’e qencbûn distendin.
Tê têr’adîtinê herdö mehê pêþberda berne’ma bilêta dermanaye ÿlêktronîyê polîklînîkayê R’ewanê û merzekêda bicêr’bînin, paþê seranser bidne xevatê. Derdahaçûyîna doxtira, xevatçîyê dermanxana û meqamata midîrtîyêye miqatbûnê wê heve. Pasîênt ij dermanxanê dikare dermanê k’ivþbûyî p’eydake- bi t’emsîlkirina r’eqemnîþa xizmetk’arîyê civakî yan k’arta e’ynîkirinê, bi k’îjanê xevatçî wê derda her’e li ösûlê û navê dermanê k’ivþbûyî wê bivîne. Bi gilîyê dewsgirtîyê wezîrê sag’lemîxweykirinê, serwêrê îdara qenckirinê bi þaxê onlayn wê mecalê bistîne, k’a doxtir çi derman dernivîsîne, ew cîdaye, yan na, lê delîva lazmayêda t’esmîlî cavdayînêkin. Meqameta miqatbûnê dik’a diha opêratîv wê bistîne.
Em gere hîvî isa jî hevalk’arê xwekin, wekî em mêxanîzma diha hêsa didine we, li k’ö hûn dikarin vekin, herek’eta dermanxanê bivînin, bivînin, k’a bi çend bilêtê dermana miþterî hatine û angorî wê diha baþ r’ê-r’iya derxin. Meqameta sag’lemîxweykirinê û xevatêye midîrtîyêda didine k’ivþê, wekî axirîya miqatbûna sala 2021-ê mîaseprbûyîda 273 meþ hatne vekirinê- p’ir’anî dest firotana dermanaye ne cayîzda.
DAVÎT’ SAYAMYAN- K’efîlê midîrê serwêrtîya miqatbûna fitildayîna dermana ya Meqameta sag’lemîxweykirinê û xevatêye midîrtîyê- Bêy bilêta dermena hindava dermanxanada firotine, k’îjan hindva p’êþezanê meqamata midîrtîyêda hatîye qeydkirinê, û e’mirqeyde hatne dayînê, û yekpel cirmê fermandarîyê hatne t’eþkîlkirinê. Delîva firotana bêy bilêta dermanada seva her navekî dêrmên cirma dermanxanê 5 h’ezar dramin. Delîva k’ivþkirina necayîzda doxtir tê cezakirinê- dîsa bi 5 h’ezar drama. Bi h’esavhildana pirsgirêkê warda, bi gotna Sayamyan, meqameta midîrtîyê goveka berne’ma þöxölvanîya sala 2022-aye salewextêda, ij 17-ê meha k’anûna paþin: destbi xevata pêh’esandinê kirîye. Nivîsar serþarê R’ewanê, t’emamîya marzpêtê Ermenîstanêva hatne hinartinê, wekî dernivîsara bilêta dermanaye îdarê sag’lemîxweykirinêye bin qolê xweda e’melkirinê, cûr’ê t’emesûka bilêta dermana angorî qeydê têr’adîtîvin.
Yekpel ware firotana hûrfirotanêda e’me’lê bêne mîaserkirinê- bi meremê diha k’ardarbûna miqatbûnê. Meqamatê cîye xweserwêrîkirinê pey haþpêhebûnêr’a jî- ij meha gölanê destpêkirî isa jî îdarê sag’lemîxweykirinêda lêk’olînkirinê bêne derbazkirinê.
-Bilêta dermanaye k’ag’ez bi ya ÿlêktronîyê wê bê bedelkirinê: ze’f xevtandina e’k’sîbîotîka ziyandare.
