“Ermenîhabêr.am” berî 24-ê meha nîsanê t’ev Bagrat Ÿstûkyanê r’êdaktorê p’ara ermenî ya h’evtne’ma“Akos”-e ermenîye dözimane T’irkîaêda r’onayî divîne, þöxölvanê civakîyî ÿla ermenîyê Polsêda naskirî pirsqisa mexsûs hazirkirîye.
Pirsqisêda Ÿstûkyan paþda veger’yaye ser sîasîya T’irkîaêye derheqa k’omköjîya ermenîyada.
-Ser þêmîka 24-ê meha nîsanêye p’isîxologîyê ij T’irkîayê dikarin ç’e’vnihêr’î çivin?
-Pey þer’ê Arsaxêr’a nav sîasîya T’irkîayê t’ö cefak nayê t’exmînkairinê eleqetê t’ev Ermenîstanê serr’astkin. Ÿmbargoya T’irkîaêye miqabilî Ermenîstanê xevtandî hila hê pêþda diçe. Bi h’esavhildana t’evbûna aktîve (T’irkîayê) bi cexst’eþkîla þer’vanîyê, aletê derbdayînêye bêfir’indeçîye fir’înê û bi k’omê cîhadîstê ij welatê R’iohala Nêzîk anîhatî- t’ö hîvîdarîke Ermenîstanê ij Txirkîayayê nikare heve.
-Pêþdaçûyê dinîasîasîyê û neh’îêye xilazîyêva girêdayî- nav hr’êtornasîya qölixçîyê T’irkîaêye derecebilind hine göhastin îht’îmale bivin?
-Van salê xilazîyê T’irkîa sîasîya isa dimeþîne, wekî seva cêrge welatê neh’îyê qezîayê t’emsîldike. Cêrge þiroçîyê T’irkîayê û ecnebî ew sîasîya h’ecimp’arastinê çawa “nêoosmanîzm” h’esavdikin. Nav 30 salê xilazîyê T’irkîa, k’îjan pey merem dik’eve Ermenîstanê ij t’emamîya t’ivdîrê gir der bihêle, nav wê hejmarê ij t’ivdîra lûler’êza cîgöhastina zexîrê Kaspîêye nevtê, mecala Ankarayê hebû bi hevr’aqayîlne’ma 10-ê meha sala 2020-îye çirîa paþin t’ev Adrbêcanê p’evgirêdana k’ese erêke. Van þertada kirina göhastinê nav hr’êtornasîya Ÿrdog’an (sedrê T’irkîaê) û Bahçêlîye (sedrê firqa T’irkîaêye mêlmilêr’aste “Herek’eta miletîyê”) ya T’irkîaêye nisbetî Ermjnîstanê bijartî miqabilî k’ara sîasîêye höndöre.
-Gelo seva vekirina sînorê ermenî-t’irkî îht’îmale T’irkîa bi e’þiratîyê nek’ese pêþda bê, yan pêþertê t’eze pêþda bîne?
-Bi qirara T’irkîayê sînorê ermenî-t’irkî yekalî hatîye dadanê. Pirsa vekirina sînorda t’ev Ermenîstanê t’öpirsgirêkeke hevr’axeverdankirina nikare heve. Lê h’erke hine de’wa pêþda bînin û seva careke idin vekirina sînor þerta pêþda bik’þînin, dêmek Ermenîstan gere ewê carekêva înk’arke.
-Çawa hûn zanin, sedrê WAY hilbijartina Co Baydênr’a h’etanî îro ew r’astî Erdog’an nehtîaye û t’ev bi t’êlê qisenekirîye. Tö çi difikirî vê sirîya eleqetê t’irk-Amêrîkaêye sertda Baydênê gilîyê xwed xevera “k’omköjî” bide xevatê?
-Pirsa t’am goveka eleqetê T’irkîa-WAY-da pêkhatinêye- Co Baydênê k’êlma 24-ê meha nîsanêdaxevera k’omköjî bide xevatê yan na. Çawa e’yane, hindava T’irkîaêda k’ir’îna ösûlê S-400-e XXE’H-êye deranîna ûr’isîr’a eleqetê herdö welata (T’irkîa-WAY) ÿp’êceyî sertbûyîne.
22-ê meha nîsanê Wîlayet’ê Yekbûyî r’esmî derheqa dûrxistina T’irkîaêye ij berne’ma deranîna bat’mîþkirê amêrîkîye F-35-ada e’lamkir. Pêþtirî wê, bi danîna göhdarîyê ser ij hilbijartina Baydên û qebûlkirina qölixa sedir h’etanî îro t’inebûna hevsûbûna navbera serk’arê herdö welatada û isa jî wê derecê, wekî de’wê T’irkîaêye r’astihatinê bêcav dihêle, k’êlma 24-ê mea nîsanêda bi xevtandina xevera gênosîd, dikare derbeke din bigihîne li T’irkîayê.
Yan jî bere’k’s, Baydên îht’îmale nexweze wê xevera batinî bide xevatê- bi nêzîkbûnekê seva vekirina derîyê cotxeverlanê. Dêmek, döristîya cime’ta ermenîaye t’arîxî cara bi sirê wê wergöhêzî p’evçûna k’ara dewletê ecnebîve û ew jî seva t’emamîya ermenîya h’alê nöxsankirinêye.
-Bi t’omerîkirina döristîya vê gavê- teyê çi ferzkira?
-106-salîya k’omköjîyê pêr’a jî dik’eve li pêvajoya saxtîkirina jêhatina meye pirsa dewletêda. Medenyeta ermenîye xweya t’arîxa h’ezara sala pey 6 sedsalîya t’inebûna dewletêr’a sedsalîya 20-îda 3 cara cêr’ibandîye dewletê darxe. Maweyêda, k’îjanîda em dijîn, seva me- ermenîya, cêr’ibandine. Em- çawa welatê ç’ûk û cime’ta xweya binelîyê kêmjimar, gere bigihîjne oxirê wira em miqatî mewcûdîya xwevin, li k’ö îro h’espê hila hê leng t’êmûra û çîngîz xana orxedikin.
