Mecala ÿzdîya wê t’ineve derheqa wê yekêda bifikirin, k’a çawa xwe ij qir’a pêþer’ojê bip’arêzin.Dewsa vê yekê wê pey wan k’evin û derheqa qir’êda bînne bîra wan, k’îjanê ew hila hê dijîn. Û ew gere ê t’enê nînvin, ê kö zölma wan serwextdivin- em t’emam borcdarin.
Ew qir’ hila hê xilaznebûye. 2800 jin, qîz û zar’ê ÿzdîya zêdetir mînanî berê h’esvdivin bêser û berat’e indabûyî. Ij 400 h’ezar ÿzdîya yek sêanîyê kêmtir paþda veger’yane, û Sîncara wet’enê wan k’elefadaye. Ew xwe bêqezîabûnêda t’exmînnakin.
Hilbet köþtina mêra û jinê e’mirmezin ya sawkêcîyêbû, gendî zêrandina 6800 jin, qîz û zar’ê zêdetir ÿl þikênand. Ew, çi hate serê ÿzdîya, h’esavdive zölm seva t’emamîya merivayê û nav þeþ sedsalîya wê qencneve, bi xevernedana idî derheqa þeþ salada.
Li Sîncarê jin û keç’ê ÿzdîya zûva dice’dînin bi r’ûmet bijîn, mêrkin û bivne xwey mal-h’al. wana isa jî van xilazîya mecal dît nav civaka xweye kevnp’arêzîyê dilqê mezin bilîzin. Wî çaxî çaxê salê 1970-î û 1980-î mek’t’evêda qîz bawerbike qet t’inebûn, bi deha h’ezara qîzê ÿzdîya salê 1990-î destpêkirin xwendina berember bistînn. Pêþtirî wê, pey dehesalîyê hêçxemîyê û neheqîêye nisbetî vê kêmjimara olî sala 2003-a ÿlê destbi r’iya gölvedana malhebûnîyê kir. Cara pêþin bi h’ezara malê h’er’î wergöhêzî ê bêtonê bûn, fabrîkayê nemezinhatne çêkirinê, lê gönd û þehera ÿnêrgîa ÿlêktrîkîyê û xizmetk’arîyê diha baþ stendin.
H’emû tiþt hate göhastinê, çaxê qir’a de’îþ-ê civaka ÿzdîya xalîkir, çawa dinîayê sala 2014-a dît. Pey înk’arkirina e’wilr’a ev qir’ hindava WAY, Fransîayê, Brîtanîa Mezn, Kandayê, Avstralîayê û Ermenîstanêda hate naskirinê. Þêwra T’MY-ye bêqezîabûnê seva bi hiqûqî naskirina qir’ê YÛNÎT’AD seva berevkirina îzbatîya e’firand. Çimkî 20 h’ezar endamê de’îþ-ê zêdetir kelada dimînin, t’ö þöxölekî meh’kemê nebûye, ya birina berva cavdarîyê. Mecala her t’enê çend ÿzdîyê ij bi deha h’ezara û malê wan hineka hebûye t’ev safîkirinê meh’kemêvin, çimkî Almanîya welatê t’ek t’enêbû, k’îjan seva sûck’arîyê giran pey de’îþê- k’etîye.
Heqî seva ÿla ÿzdîya bi cavdarîyê sînornave. Ÿl isa jî heqê p’arastina wet’enê xwe qazincdike. Ew delîl h’eyecanbûnê pêþda itîne, wekî neh’îyê ÿzdîya navbera h’ökömetê Beg’dayê û Ÿrbîlêda ê h’öcetê dimînn, k’îjan WAY û h’ökömetê îraqîye paþwextîyê nikarbû safîkira.
Ew yek jî gere bibûya heqî, wekî 200 h’ezar ÿzdîyê höndör’da cîgöhastî paþda veger’yana, ê kö didomînin e’mirê çetin panzde çadirgehê neh’îya K’ördistanêdaye zêdetirda bimeþînin. Pêþdaçûyîn, ya we’xtekî li xwendina cî, binxeleqa û malhebûnêda hatbû destanînê, dide k’ivþê, k’a li Sîncarê ÿla ÿzdîya çi dikare bike.
H’ökömeta Îraqê bi piþtgirtina WAY û civaka ort’emiletîyê gere pirsgirêka safîke, k’îjan çawa li Sîncarê, isa jî t’emamîya besta Nînewyayêda hila hê dimînin, li k’ö xaçp’arêz, ÿzdî û kêmjimarê Îraqêye olîye din dijîn. Meh’kembûn û gölvedana malhebûnîyê gere sirêpêþîtîvin, h’erke em dixwezin alî Îraqê bikin civaka heq avakin, li k’ö bi cûr’ekî berbir’î giþta divin, xazma ê sist. Civaka ort’emiletîyê gere k’omekê bide ÿzdîya û kêmjimarê din nav meh’kemîya e’mir li wet’enê wan, bi wekê, wekî miqatî medenyeta wane dewlemendvin. Her t’enê wî çaxî ÿla ÿzdîya dikare wet’enê xwe bi mecalê seva gölvedana malhebûnîyê û e’mrê bi r’ûmet bide dasekinandinê.
Mûrad Îsmaîl h’esavdive xîretk’êþê ÿzdîya û h’emh’îmdarê t’eþkîleta ÿzdîaye h’emt’omerîyj YAZDA-ê.
