Neh’îêda ce’dandina hêgêmonîayê T’irkîaê mecbûrdike t’esîra xwe ser Adrbêcana hevalk’ara xweye de’wmeþandinê û ferzqewînke. Ankarayê qeleçê xwe cöda 12-ê meha sala 2020-îye tîrmehê- pey delîva binp’arê qewatê Adrbêcanêye S-ye ser sînor pêþdestîkirî û t’er’ibîr’a meh’kemkirîye. E’wil, wan r’oja Ankarayê gele cara gilîyê alîk’arîyê e’lamî Adrbêcana “biratîyê” kirîye û aþkela gef li Ermenîstanê xwerine.
Ya döda, mehekê þönda þanda t’irkîye derecebilind çû Bek’ûyê, wekî dîna xwe bide te’lîmkirinê t’irk-adrbêcanîye derecebilind, k’îjan bin navê e’ne’na p’arastina lûlê neftê û gazêye ij “agrêsîa ermenîye îht’îmal” hate derbazkirinê. Pey xilazbûna t’e’lîmkirinr’a Zak’îr H’esenovê wezîrê Adrbêcanêyî X da k’ivþê: “…bi alîk’arîya qewatê t’irkîye sîlih’bûyî e’skerê adrbêcanî borcê xweyî pîroz wê bqedîne”.
Fe’mdarîye, wekî Erdog’an seva ç’e’vê belek wê alî E’lîêv neke, lê wê de’wa destvaçûyînê safî bike. Adrbêcan niha jî Qafqasîaêda sûkeke xerckirina eþîayê t’irkîye ferze. Bi salixê merk’eza “Bêrlêk-yektî”-ye lêk’olînkirinê dinîasîasîê- sala 2018-a bajar’vantîya 20%-ê ecnebîyaye T’irkîayê hebûye, ê kö Adrbêcanêda dixevtin. Hejmara bîznês t’eþkîletê her t’enê derecê baþqe-baþqe 1000-î zêdetire. Eþîafitildayîna herdö welatada deranîna t’irkî derdaanînê derbaztirdive.
Van salê xilazîyê T’irkîayê t’ev Adrbêcanê bi serk’etinê cêrge t’ivdîrê neh’îêye gir birine sêrî- neftk’êþa Bek’û-T’ilbîs-Cêyhan, gazk’êþê Piþanatolîyê û Qafqasîya Ce’nûbê (Bek’û-T’ilbîs-Erzörim), xevtandina xeta Bek’û-T’ilbîs-Qerese h’esinî, me’na k’îjanêye dinîasîasîêye mezin seva T’irkîayê heye û Ankarayê û Bek’ûyê bi t’êlê meh’kem hevva girêdide.
Bi salixê “Op’ên Kaûkas mêdîayê”- serk’arîya T’irkîayê h’emû tiþtî bi “qewata nerm” Adrbêcanêda- seva belakirina xwendinê, zimên, medenyetê, t’esîra xwe dike.
Lê pirsgirêka Adrbêcanêye sereke, k’îjan îznê dide T’irkîayê Bek’ûyê mista xweda meh’kem xweyke, miqabilîhevbûna Qerebag’êye. Çawa t’amkirina wê- T’irkîa pêþda tê çawa k’efîla bêqezîabûna serbestîyaNaxîcêvanê û îzin daye xwe e’skerê xwe bike wira.
Serk’arê serwêrtîya Adrbêcanêye sereke e’lamkirîye, wekî bêe’melîya e’skerîêye t’am û danîna gömanê ser qewatê t’irkîye sîlih’bûyî þe’deîyê didin, wekî bi qayîlîya Bek’ûyê Ankara gema serwêrîkirina e’skerîyê (û ne kö t’enê e’skerîyê) hildide destê xwe. Lê ew h’esavdive, wekî bangîna “miletek, dö dewlet”-e hindava HêydarE’lîêvda pêþdak’iþandî diterike û xiravdive- bi dayîna cî bangîneke din- “dewÿljetjek, dö miljt”, k’îjan h’esavdive daqörtandina mewcûdîya bi navê “Adrbêþan”-e sûrogate hima gendî alîyê T’irkîaêda e’firandî. Dêmjk, ze’f zûtirekê lîstikçîyê neh’îêye din wê mecbûrvin þöxölê wan T’irkîayê k’eve, çimkî sûbyêkta bi navê“Adrbêþan”-e serbest dayîm wê betaveve.
