Mozexane înstîtûta Qir’a ermenîya t’eþhîrkirina t’ezeye bi t’or’êye bi t’êma “Þer’ê xwexweykirinê Kîlîkîaêda salê Qir’a ermenîya” t’emsîldike. Çawa ij mozexane înstîtûta Qir’a ermnîya e’lamî “Armênprês”-ê kirin, teþhîrkirin p’êþk’êþî 100-salîya xwexweykirinê Maraþê, Haç’inê, Aynt’apê dive.
“Sala 2020-î 100 salîya xwexweykirinê Maraþê, Haç’inê, Aynt’apê xitimdive, k’îjanêva girêdayî 16-17-ê meha îsaline nîsanê mozexane-înstîtûta Qir’a ermenîya t’ev kat’og’îkosîya Mêsî Tann Kîlîkîoyê têr’a divîne civata ort’emiletîêye ö’lmî vexûne û t’eþhîrkirina we’delî t’eþkîlke. Lê bi h’esavhildana h’alê belqîtkêva girêdayî, civata ö’lmî bi we’dekî hate paþdaÿxistinê, lê t’eþhîrkirinê bi cûr’eçapa onlayn t’emsîlî cime’têve- malp’er’a mozexane-înstîtûta Qirxa ermenîaye r’esmîda û dik’a eva xilazîêye fêysbûk’îêda.
“T’eþhîrkirina bi navê “Þer’ê xwexweykirinê Kîlîkîaêda salê Qir’a ermenîya”-e we’delî dözimane (ermenî, îngilîsî), yanzde binnava werdigre. Derecê t’arîxa k’omköjîya ermenîyê Kîlîkîaêye baþqe-baþqe t’emsîldivin- ij k’omköjîyê destpêkirî r’ewþa wane Qeyserîya osmanîêda, emekê wanî heyî, pirsê mijûlbûna wanva girêdayî, h’eylo cîr’aqetandinê, qir’kirina, dîwannasîya ort’emiletîyê, ij ermnîya valakirina Kîlîkîayê. Bi derbdanîna mexsûs þer’ê ermenîyê Kîlîkîaêye xwexweykirinêye kirî t’emsîldivin- sîasîya fermandarîya cont’irkaye k’ömköjîêva hinartî (sala 1915-a- xwexweykirinê Fintiç’agê, Mûsa Dag’ê, þer’ê Amanosêyî mewcûdîyê), paþê- dûmandina wan miqabilî k’emalîya (xwexweykirinê Maraþê, Haç’inê, Aynt’apêye sala 1920-îye xwexweykirinê). Þer’ê ermenîye xwexweykirinê þer’ê xût mêrxasîêbûn, þertê lap neberemberda þerk’arî seva malê, e’mrê þexsî, r’ûmetê û bawerîê. T’eþhîrkirinênda bi derbdanîna cöda dilqê jinê ermenîayî degme wê þer’k’arîêda t’emsîlbûîye. Bawerbike her dera, li k’ö þer’ê xwexweykirinê bûn, jina t’evbûna e’melî ne kö t’enê pirsê t’ivdarekdîtin-t’eþkîldarîyêda t’eþhîrkirin- bi k’olana qeleça, avakirina benda, lê isa jî ç’ek dêstda r’ex mêrê xwe t’ev e’melê þer’vanîyê bûn.
Bi cedvela h’alnivîsarê hejmara ermenîyê Kîlîkîayê berî Qir’a ermenîya û bi h’alê 1-ê meha sala 1921-êye nîsanê t’emsîldive.
Pêþtirî panêlê sernivîsara, mozexane-înstîtûta Qir’a ermenîya û nimûnê mozexana t’arîxa ermenîyê Kîlîkîaêye (Nor Haç’in) degme- bi serhatîyê r’exda, wê t’emsîlvin, k’îjan yazîyê meriva e’yandikin, k’aûsa Qir’a ermenîya û derecê mêrxasîyê e’yandikin”,- e’lametîya mozexane-înstîtûta Qir’a ermenîaye belakirîda hatîyegotinê.
